Zeven dochters, één zoon: het is volle bak bij de familie Jelies in Tollebeek, bij Urk. En er is nog een baby'tje op komst. "Ik word bij iedere zwangerschap relaxter", zegt vader Johan. Zijn vrouw Janneke wordt juist bij elke naderende bevalling bezorgder. "Het is al zó vaak goed gegaan…"
Er staat koffie op tafel. "Wil je er een gevulde koek bij?" vraagt Johan Jelies. Ja. Lekker. En dan klinkt het acht keer, vanuit alle hoeken in de keuken:
"Mag ik ook een koek?"
"Mag ik er ook een, vader?"
"Mag ik er ook eentje?"
"Ik wil er ook wel eentje."
Johan lacht. Ja, dat krijg je, als je acht kinderen hebt. Hij staat op, pakt nog twee pakken met gevulde koeken, telt even – het zijn er vier per pak, dus hij heeft er genoeg – en deelt uit aan de lange keukentafel in huize Jelies.
In dat huis is alles groter en langer dan gemiddeld. Het aanrecht beslaat een hele muur, het fornuis telt maar liefst acht pitjes, de koelkast is 1,5 keer zo breed als een normale. Op de hoekbank passen acht personen en aan de eettafel zitten nu vijf kinderen, twee volwassenen – en een heleboel gevuldekoekkruimels. Het schoenenrek in de gang is ruim twee meter lang, en bommetje vol.
Leuk detail: de schaar in de keukenla zit vast aan een ketting, omdat-ie anders kwijtraakt met zoveel mensen in één huis.
Johan heeft het allemaal zelf gebouwd en gemaakt, hij is aannemer, werkt op de bouw, heeft twee rechterhanden. De inrichting is hoe ze het zelf noemen 'oubollig', met glas-in-loodramen, een bedstee, originele deuren uit de jaren vijftig.
Op de glazen voordeur staat 'Familie Jelies' gegraveerd, want het zou onhandig zijn er namen onder te zetten. A: te veel namen. En B: ze wisten niet dat er 'zo veel kinderen' zouden komen.
Johan (44) en Janneke (38) hebben zeven dochters tussen de 15 en 1, en één zoon. De negende is onderweg, zegt Janneke glunderend, terwijl ze naar haar buik wijst. Harrie kijkt op, hij is met een paar zusjes aan het kleuren. "Ik hoop wel dat het een jongetje is", zegt hij grijnzend. De andere meisjes lachen. "Of weer een meisje!" roept er eentje.
Of ze altijd een groot gezin wilden? Janneke haalt haar schouders op. Ze hebben het nooit naar elkaar uitgesproken, maar de kinderwens was er zeker. En de liefde, voor elkaar. Want daar begon het mee. Janneke was 19, haar verloving met een andere man was net verbroken. "Een lieve man, maar we pasten niet goed bij elkaar."
Johan was zes jaar ouder, en het lukte niet echt in de liefde. Hij woonde op de eerste verdieping van zijn huis, op de begane grond was een kroeg, de standaardplek waar vrienden en familie, en via-via-kennissen, altijd welkom waren voor een praatje, een borreltje, en nog meer praatjes, nog meer borreltjes.
Jannekes zusje had een relatie met Johans neef, en zoals dat vaak gaat in en rondom Urk, kreeg Janneke te horen: 'Ik heb nog wel een leuke vrijgezelle man in de familie'. Janneke ging mee naar Johans kroeg. "Hij was heel verlegen. Hij zei niets. Ik was niet echt meteen onder de indruk ofzo."
"Maar ik wel!" roept Johan. "Zij had alles wat ik in een vrouw zocht. Ik had nog nooit zo'n mooie, lieve meid gezien. Waarom denk je anders dat ik zo stil was?"
Janneke begon Johan steeds charmanter te vinden, een echte gentleman. Ze trouwden vroeg. Niet per se vanwege het geloof, wellicht dat het meespeelde, maar het was eerder de zekerheid die ze voelden: dit is het.
Na date nummer drie werd Johans huis verbouwd, de kroeg werd een woonkamer, zodat ze ook beneden konden wonen, en toen waren ze eigenlijk ook al praktisch verloofd. Er werd getrouwd, er werd samengewoond, en vijftien jaar geleden werd de eerste dochter geboren: Jennie. En daarna volgden er, om een lang verhaal kort te maken, nog zeven.
Twee zitten in de speelkamer tv te kijken, eentje (de jongste) drentelt heen en weer met een bellenblaas (natte plekken op de keukenvloer). Vier zitten nu te kleuren aan tafel. Stilletjes, ze fluisteren met elkaar, want ze weten: vader en moeder zijn in gesprek. Ze spreken hun ouders met 'vader' en 'moeder' aan.
"Je moet direct en duidelijk zijn", zegt Johan. Janneke: "Nee is nee en ja is ja. Als Johan 'nee' zegt, dan sta ik altijd achter hem. En als ik het niet met hem eens ben, dan hebben we het daar 's avonds over, zonder de kinderen erbij."
Wie denkt dat Janneke en Johan nooit tijd voor elkaar hebben, heeft het mis. De rolverdeling is duidelijk: Johan werkt op de bouw, Janneke doet het huishouden. Maar de kinderen helpen ook.
Het gezin is een geoliede machine. De één smeert 's ochtends al het brood, de ander pakt de broodtrommels in, de oudsten helpen de kleintjes aankleden. Johan: "Soms zit ik te kijken, en denk ik: wauw. Ik moet me er ook gewoon niet mee bemoeien, dan gaat het goed."
En ja, het is druk. Veel. Welk kind op welke avond en hoe laat naar welke sport moet? Janneke haalt lachend haar schouders op. "Ik weet het niet uit mijn hoofd. De coaches kennen ons, en soms bellen ze op: 'Waar blijft die en die?' Maar over het algemeen leren we de kinderen: zelf onthouden. Zelf verantwoordelijk. Net zoals gymspullen meenemen: dat ga ik niet onthouden, hoor."
De een-na-oudste, Aida (13), lacht en geeft haar moeder een knuffel. "Mam, jij weet ook nooit onze namen. Je noemt eerst altijd vier andere namen, en dan de goeie." Ook de andere kinderen lachen. Ja. Mama weet het nooit. "Maar ze weten precíés wie ik bedoel hoor, met 'dingetje'", zegt Janneke.
Dat ze negen kinderen zou krijgen, had ze nooit verwacht, wel gehoopt. "Dat gevoel dat je lijf een kind op de wereld brengt, dat is wonderlijk", zegt Janneke. "Elke keer weer." Op de vraag of het verslavend is, moet Johan lachen. "Ja", zegt hij. "Zo'n klein lief mensje, het went niet. En Janneke krijgt ook wel een kick van: het is weer gelukt."
Per zwangerschap nemen Johans zorgen wel iets meer af. Zo van: komt wel goed, loopt wel los. Bovendien is de oudste dochter nu 15. Die kan veel helpen bij de verzorging van de kleintjes, als er weer een baby bij is gekomen. "Ik ben juist bezorgder bij elke zwangerschap", zegt Janneke. "Dan denk ik: we hebben er al zo veel en ze zijn allemaal gezond. Wat zegt ons dat het nu wel goed gaat?"
"Het is in de handen van God", zegt Johan. Het gezin is gelovig. Vóór corona er was, ging het gezin elke zondag naar de kerk (in één keer de hele kerkbank vol met hun komst). Aan de muur hangt een bord met een spreuk 'In dit huis geloven we in God'. Schelden is in de familie not done.
Ze geven het geloof mee aan hun kinderen, maar Johan en Janneke weten dat de kans er, vooral met zoveel kinderen, altijd is dat één van hen zegt: 'Vader, moeder, ik keer God de rug toe'." Janneke: "Dan zullen we heel teleurgesteld zijn. Maar welke keuze ze ook maken: het zijn onze kinderen, we blijven altijd achter ze staan." Johan: "God bepaalt. Daar hebben wij niets over te zegen."
Dat ze zoveel kinderen hebben, is hen volgens Johan en Janneke ook door God gegeven. Maar als het op een gegeven moment niet meer kan, lichamelijk, financieel of vanwege ruimtegebrek, dan zal er toch anticonceptie aan te pas komen.
"We hebben ook ons verstand gekregen, van God", stelt Janneke.
Voor nu gaat het goed. Het huis wordt wel continu verbouwd (Johans werk), er zijn nu zes kinderslaapkamers. "We hebben drie trappen boven!" roept Harrie.
Op twee kamers liggen er twee, op vier kamers één – onder anderen de oudsten. Johan en Janneke slapen beneden, naast de keuken, omgeven door babyfoons. Op een van de kamers boven liggen nu drie meiden op hun buik op bed een film te kijken op de iPad. Roze dekbedden, netjes opgemaakt. Doen ze zelf, anders zou Janneke daar een dagtaak aan hebben.
Overigens: wie bij wie op de kamer ligt, is totaal willekeurig. Tot twee meiden Jantine en Aida altijd ruzie met elkaar hadden. Ze vlogen elkaar te vaak in de haren, dus Johan en Janneke besloten: ga maar met elkaar op één kamer liggen. "Nu is het twee handen op één buik."
Er zijn in dit huis drie wc's, om rijen te voorkomen, en twee badkamers, met ieder twee wastafels. In de speelkamer staat de tv, staan opbergdozen vol speelgoed, en er zit een krappe gangkast. "Kijk, ik laat het je zien", zegt Janneke, en ze trekt de deur van de kast open. Er zit een meisje in (het is Carolien, 6 jaar) achter de computer. "Hier kunnen ze zich even terugtrekken."
In de tuin, onder de grote overkapping, hangt een camera, de beelden zijn vanuit de keuken te zien. Mocht er één kind kwijt zijn, dan kunnen de ouders in één oogopslag zien of er iemand buiten is.
Als het gezin een dagje weggaat, naar de dierentuin, een stad of museum, of naar een huisje voor een heel weekendje weg, dan gaan ze met een vijfpersoonsbusje en een zevenpersoonsbusje vol. Ze hadden een negenpersoonsbusje, maar betaalden zich scheel aan wegenbelasting.
"Alles moet bij ons groter, breder en ruimer dan bij kleinere gezinnen." De pannen in de keuken zijn allemaal formaatje XXL-soeppan. Koken doet Janneke vaak, en het is dan gewoon een kwestie van eten wat de pot schaft. "Ik ga niet drie verschillende gerechten maken omdat de één geen spinazie lust en de ander geen spruitjes en de ander geen pasta." Als ze broccoli eten, gaan er vier grote stronken doorheen.
Al die kinderen, al die kleren, studies, hongerige monden: het kost wat. Nu lopen Johans zaken goed, tijdens het gesprek gaat ook een paar keer zijn telefoon, weer een nieuwe klanten.
Maar ze hebben financieel zware tijden gekend tijdens de economische crisis. Jannekes gezicht betrekt. "Dat was echt verschrikkelijk." "Ja", zegt Johan. "Dat was zwaar. Janneke heeft toen een tijdje in de vis gezeten, in de fabriek, aan de lopende band, vis schoonmaken. Het moest wel, zodat er nog iets binnen kwam. Nachten wakker gelegen. Op een houtje lopen bijten. Alles lag stil in de bouw, en we hadden wel vier kinderen."
Onder anderen een kleintje, net geboren. "Ik kreeg boodschappenpakketten als kraamcadeaus", zegt Janneke. "Dan voel je wel dat je in een hechte gemeenschap leeft."
Een gemeenschap waar grote gezinnen toch wel de norm zijn. De Jelies deden mee aan het nieuwste seizoen van Een huis vol, en er waren een paar mensen die verbaasd hadden gevraagd: 'Waarom zijn ze bij jullie uitgekomen? Jullie hebben er maar acht!'
Ze twijfelden eerst, of ze op tv wilden. Niet dat ze bang waren voor kritiek, maar gewoon: die spotlights. "Maar het heeft me zo goed gedaan", vertelt Janneke. "Ik was altijd best verlegen, op de achtergrond. En nu, ja… Johan. Wat heeft het met me gedaan?"
"Je bent zekerder van jezelf. Je zegt meer waar het op staat. En je durft naar de voorgrond te treden."
Met Janneke is inderdaad veel bespreekbaar. Ze vertelt heel eerlijk over haar gewicht, dat na elke zwangerschap een beetje toeneemt. "Ik heb gehuild hoor, na Carolien, toen ik er net 20 kilo af had, en het er allemaal weer aan kwam." Het is een aanslag op haar lijf, al die bevallingen. Nu is ze 31 weken, en ze hijgt al flink als ze de trap op gaat voor een rondleiding langs de slaapkamers. "Dat was bij de eerste zwangerschappen niet zo heftig."
Wat ze ook moeilijk vindt: zwangerschappen aankondigen bij mensen die geen kinderen kunnen krijgen, of al heel lang bezig zijn. "We hebben zo'n stel in de familie, en we vertellen het hen elke keer als eerst. Zo van: 'We weten dat dit moeilijk is…'" Dan voelt ze zich schuldig, met haar mega-gezin.
Vandaag, op moederdag, krijgt ze van acht kinderen liefde, zelfgemaakte of gekochte cadeautjes. Acht kinderen op haar bed, en ergens in die drukte staat een dienblad met ontbijt.
En dan denkt ze: waar hebben we het allemaal aan te danken?
"Het maakt me ook soms angstig. Er kan zoveel misgaan. Ik ben ook bang dat ik er eentje kwijtraak als we ergens zijn. Met zo veel kinderen ben je gezegend, we zijn zo gelukkig met elkaar, maar ook kwetsbaar."
"Ik weet niet of we compleet zijn", zegt Johan. Janneke lacht – ook zij weet het niet.
Elke zondag publiceren we een interview in tekst en foto's van iemand die iets bijzonders doet of heeft meegemaakt. Dat kan een ingrijpende gebeurtenis zijn waar hij of zij bewonderenswaardig mee omgaat. De zondaginterviews hebben gemeen dat het verhaal van grote invloed is op het leven van de geïnterviewde.
Ben of ken jij iemand die geschikt zou zijn voor een zondaginterview? Laat het ons weten via dit mailadres: zondaginterview@rtl.nl
Lees hier de eerdere zondaginterviews.
Altijd weten wat er speelt? Download de gratis RTL Nieuws-app en blijf op de hoogte.